Główne tematy:
1. Wstęp
2. Podstawa wykonania projektu
3. Zakres opracowania projektu
4. Struktura systemu okablowania strukturalnego
5. Zalecenia przy projektowaniu Punktu Dystrybucyjnego i Punktów Abonenckich (PEL)
6. Zalecenia przy projektowaniu okablowania poziomego i pionowego
7. Pomiary i certyfikacja okablowania strukturalnego
1. Wstęp
Projekt sieci komputerowej, teleinformatycznej, okablowania strukturalnego powinien wykonywać projektant ze znajomością teleinformatyki. Projektant musi uwzględnić przepustowości kanałów transmisyjnych okablowania pionowego, czyli torów łączących poszczególne gałęzie sieci.
2. Podstawa wykonania projektu
Podstawą wykonania projektu okablowania strukturalnego jest norma PN-EN 50173, pomocne przy projekcie powinny być również normy:
PN-EN 50174 - instalacja okablowania,
EIA/TIA 568 - zestaw norm okablowania strukturalnego, telekomunikacyjnego, sieci komputerowych, specyfikacje parametrów transmisyjnych okablowania miedzianego i światłowodowego,
ISO/IEC 11801 - okablowanie dla pomieszczeń biurowych,
ISO/IEC 24702 - okablowanie dla budynków przemysłowych,
ISO/IEC 15018 - okablowanie dla budynków mieszkalnych.
Poza obowiązującymi normami, projektant musi kierować się również wymaganiami stawianymi przez inwestora.
Ważne jest również zapoznanie się z dokumentacją instalacji elektrycznej oraz wentylacyjnej.
(więcej o normach okablowania strukturalnego)
3. Zakres opracowania projektu
Zbierając dane niezbędne do wykonania projektu, należy ściśle określić zakres jaki obejmuje wykonywany projekt. Ważne jest również, aby wyszczególnić założenia i wymagania ustalone z inwestorem.
4. Struktura systemu okablowania strukturalnego
Podstawowym założeniem okablowania strukturalnego jest takie poprowadzenie sieci w budynku, aby z każdego punktu telekomunikacyjnego był dostęp poprzez tor transmisyjny do punktu dystrybucyjnego. Aby to osiągnąć trzeba zaprojektować znacznie większą ilość torów niż jest to wymagane. Projektuje się miesjca instalacji punktów abonenckich w równych odstępach w pomieszczeniach budynku w których może zaistnieć potrzeba dostępu do sieci teleinformatycznej.
W pomieszczeniach biurowych zakłada się jeden punkt abonencki (2xRJ45) na każde 10 m2 powierzchni pomieszczenia. Taki system okablowania pozwala ustawić stanowisko pracy w dowolnym miejscu i zapewnić jego podłączenie do sieci. Nadmiarowość ma szczególne znaczenie w instalacjach wykonanych w technologii gdzie późniejszy dostęp jest kłopotliwy i wiąże się z demontażem niektórych elementów wystroju wnętrz. Wykonanie instalacji nadmiarowej, z czasem przynosi oszczędności.
Przy okablowaniu poziomym należy pamiętać aby tor transmisyjny nie przekroczył 100m. Odległość jest uzależniona od warunków w jakich prowadzone są kable oraz od rodzaju kabla i w niektórych przypadkach może być krótsza. mierząc długość toru należy uwzględnić połączenie od gniazd do urządzeń sieciowych. Jeżeli budynek jest wielokondygnacyjny, należy uwzględnić istnienie kliku punktów dystrybucyjnych na każdym z poziomów oraz połączenie ich ze sobą okablowaniem pionowym.
Elementy wchodzące w skład struktury okablowania:
- okablowanie poziome,
- okablowanie pionowe,
- centralny punkt dystrybucyjny,
- punkty abonenckie
5. Zalecenia przy projektowaniu Punktu Dystrybucyjnego i Punktów Abonenckich (PEL)
Punktem dystrybucyjnym jest zazwyczaj szafa instalacyjna w której zamontowane są panele krosowe. Szafa instalacyjna powinna być tak umiejscowiona, aby zapewnić dostęp obsługi serwisowej. PD umożliwia krosowanie tras poziomych wzajemnie, z pionowymi lub z urządzeniami aktywnymi, typu switch, router, komputer, serwer itp. Każdy PD powinien być tak zlokalizowany, aby długości kabli stanowiących okablowanie poziome nie przekraczały 90m. Cały tor transmisyjnych - okablowanie poziome plus kable krosowe - nie może przekroczyć 100m. (dokładne dane do zweryfikowania w odpowiednich normach dla instalowanej klasy okablowania oraz w specyfikacji użytego kabla).
Panele krosowe z reguły grupuje się w sekcje o podobnych funkcjach. Sekcje powinny być wielkości pojedynczego panelu lub wielokrotności. Należy rozplanować sekcje tak, aby zminimalizować długość występujących skrosowań.
Punkty abonenckie to innymi słowy gniazda klienckie. W pomieszczeniach biurowych punkty abonenckie projektuje się jako Punkty Elektryczno-Logiczne (PEL), tzn. łącznie z gniazdami sieci elektrycznej oraz gniazdami sieci elektrycznej dedykowanej do zasilania urządzeń teleinformatycznych. Z reguły dedykowane sieci elektryczne zasilane są z centralnego zasilacza awaryjnego UPS. Możliwość podłączenia centralnego UPS należy przewidzieć podczas wykonywania projektu sieci zasilającej. Pojedynczy PEL w pomieszczeniach biurowych projektuje się z minimum dwoma punktami abonenckimi. Ilość punktów abonenckich w PEL należy dobrze obliczyć, ponieważ może być wymagana większa liczba, np. dla komputera, drukarki sieciowej, skanera sieciowego, telefonu VoIP lub analogowego itp.
6. Zalecenie przy projektowaniu okablowania poziomego i pionowego
W skład okablowania poziomego wchodzą wszystkie trasy łączące punkty abonenckie z punktem dystrybucyjnym. Przy projektowaniu trasy okablowania poziomego, należy zwrócić uwagę na "sztukę instalatorską" oraz wymagania wynikające z obowiązujących norm i zaleceń producenta. Okablowanie powinno być wykonane w sposób uporządkowany i estetyczny. Kable z punktu dystrybucyjnego należy prowadzić równolegle względem siebie, w sposób uporządkowany. Kable na żadnym odcinku nie powinny być odsłonięte stwarzając możliwość przypadkowego uszkodzenia przez czynniki zewnętrzne. W okablowaniu poziomym przeważnie wykorzystuje się skrętkę komputerową 4-parową FTP lub UTP w kategorii min 5e. Obecnie większość instalacji wykonuje się już z użyciem kabli kategorii 6. Należy tak projektować okablowanie poziome, aby długość pojedynczego kabla nie przekraczała 90m. W zaleceniach instalatorskich należy uwzględnić następujące zasady:
- kable należy układać prostopadle lub równolegle do korytarza lub ścian pomieszczeń,
- kable wchodzące lub wychodzące z wiązki kabli pod kątem 90st, powinny skręcać łagodnie,
- kable nie powinny być naprężone ani na skrętach ani na żadnym odcinku trsy,
- kable ukaładane nad sufitem podwieszanym, należy układać w odpowiednich korytach kablowych, pod żadnym pozorem nie wolno mocować do konstrukcji sufitu,
- kable na całej długości trasy nie mogą być zgniecone, łączone, nacięte lub złamane (należy przestrzegać max kąta zagięcia kabla - z reguły 8-krotność grubości kabla)
- kable na żadnym odcinku nie mogą być przyklejane lub zabetonowane w posadzce lub ścianie.
- trasy kabli przebiegających w posadzkach lub ścianach należy prowadzić w rurkach instalacyjnych lub odpowiednich peszlach.
Przy ustalaniu trasy przebiegu kabla należy zachować odpowiednie odległości od źródeł zakłuceń. Odległości te zawarte są w odpowiednich normach i zależą od użytego kabla.
Długości rozszycia kabli w gnieździe i panelu krosowym określone są w odpowiednich normach dla użytej kategorii oraz specyfikacji użytego panelu/gniazda.
Okablowanie pionowe to trasy łączące ze sobą punkty dystrybucyjne. Użyty nośnik jest zależny od odległości tras oraz wymaganej przepustowości łącza. Z reguły wykorzystuje się kable światłowodowe. Jeżeli trasa kabli przebiega pionowo powyżej dwóch pięter, nie wolno stosować kabli żelowych, a użyte kable muszą być mocowane tak aby ciężar wiązki nie uszkodził kabli. Należy przy tym pamiętać, że kabli światłowodowych również nie wolno łamać, zagniatać itp.
7. Pomiary i certyfikacja okablowania strukturalnego
Funkcjonowanie sieci głównie zależy od jego nośnika, czyli okablowania. Każde okablowanie sieci powinno poddać się odpowiednim pomiarów, z których wynikać będzie stan i możliwości każdej z tras okablowania. Takie pomiary należy wykonać po zakończeniu budowy sieci w celu określenia jakości wykonanej sieci oraz okresowo w sieciach istniejących aby wyeliminować ewentualne uszkodzenia tras. Pomiary nowo ułożonej sieci należy dołączyć do dokumentacji, aby przy kolejnych pomiarach możliwa była analiza w przypadku obniżenia parametrów łącza. Każda nowobudowana sieć powinna podlegać certyfikacji. Podstawą certyfikacji jest spełnienie wymagań technicznych stawianych przez wybranego producenta elementów okablowania, oraz pozytywnie zakończone pomiary parametrów wszystkich tras. Większość ceniących się producentów elementów okablowania, przy okazji certyfikacji sieci wystawia również gwarancję systemową na okresy powyżej 10 lat. należy przy tym pamiętać, że owa gwarancja jest z reguły gwarancją na jakoś i parametry łącza, a nie na poszczególne elementy okablowania. Warunki i okres takich gwarancji określają producenci.
